SES KARTLARI |
Birkaç yıl öncesine kadar bilgisayarımızda olup olmadığına pek de aldırmadığımız ses kartları artık PC’lerimizin ayrılmaz bir parçası durumunda.
Multimedya uygulamalarının artması, interaktif programlardaki patlama ile birlikte PC oyunlarındaki seslerin ve müziklerin profesyonelleşmesi ses kartlarını bilgisayarımızın ayrılmaz bir parçası haline getirdi. Buna birde gelişen teknoloji ile birlikte PC’lerimizi artık bir sinema gibi kullanabilmemizi de eklersek ses kartlarının ne kadar önemli bir konuma yükseldiğini anlayabiliriz.
Artık standart PC konfigrasyonlarında 16 Bitlik ses kartları bulunmakta. Elbette ki bu yaygınlaşma ve gereksinim yelpazesi ses kartlarının teknik açıdan gelişmesine ve fiyatlarınında makul düzeylere inmesine yol açtı.
WAVE TABLE SES KARTLARI
Teknolojinin gelişmesiyle enstruman seslerinin digital ortamda örneklenmesi mümkün oldu. Bu işlem enstruman ses sinyallerinin karakteristik eğrisini (dalga formu) kaydetmektir.
Bu sistemi kullanan ses kartlarına wavetable ses kartları denir. Wavetable ses kartlarında ilk iş sesin sayısallaştırılmasıdır. Çünkü bilgisayar 0 ve 1’leri yani sayısal verileri işleyen bir mantığa sahiptir.
Sayısal ortama geçirilen sesin zaman dağılım grafiği çıkartılır. Ses kartı çıkartılan bu grafiği örnek alarak basit hesaplamalarla diğer sesleri üretir. Burada ses kartının en önemli avantajı fiziksel bir gerçekte yatmaktadır.
Ses eğrisi ne kadar karmaşık olursa olsun sesin belli bir karakteristiği ve tekrarlayan bir eğrisi vardır. Eğer ses böyle bir özelliğe sahip olmasaydı ses kartı sınırlı olan belleğiyle çok karmaşık hesaplamalar yapmak zorunda kalacaktı.
Bu nedenle Wavetable ses kartlarını alırken en standart ve maksimum bellek miktarları ve yeni seslerin eklenme özelliği olmasına dikkat etmek faydalı olacaktır.Ses kartlarının üzerindeki çıkışlar ve karta bağlanabilecek cihazlar ses kartının kalitesine ve tipine göre farklılık gösterir. Genellikle standart bir 16 Bit ses kartının arkasında dört çıkış bulunur.
SES KARTI KARAKTERİSTİKLERİ
Uyumluluk: Sound blaster en yaygın kullanılan ve hemen hemen tüm yazılımlar tarafından tanınan bir ses kartı formudur. Sound blaster uyumlu ses kartları ses özelliği taşıyan tüm yazılımlarda çalışır. Sound blaster uyumluluğunun dışında ses kartları ses dosyalarını çalmayı ve diğer bazı işlevleri yerine getirmek için MPC Level 2 ve Level 3 standartlarına da sahip olabilir.
Ses Örneklemesi: Ses kartlarında örnekleme KHz birimiyle ölçülür. Ses kartlarında standartlaşmış 3 örnekleme hızı bulunur.
11.025 KHz
22.500 KHz
41.100 KHz
Ses örneklerinin boyutu sesin kalitesiyle ilintilidir. Örnekleme boyutları aşağıdaki gibi sıralanır.
8 Bit boyutunda örnekleme
12 Bit boyutunda örnekleme
16 Bit boyutunda örnekleme
Kullanılan ses sayısı: Ses kartları bir birinden farklı pek çok enstruman sesi çıkarttabilir. Bu enstruman sesleri iki yöntemle elde edilir.
FM sentezi: Ses kartı enstruman seslerini taklit ederek oluşturur.
Wavetable: Enstruman sesleri dalga tablolarıyla ses kartı üzerine kayıtlıdır.
Bilgisayardaki işitsel olayları işleyerek ses çıkış aygıtına ileten kartlardır. Ses kartları hazır verileri okuyarak hoparlörlere ilettiği gibi bir mikrofon yardımı ile sesleri bilgisayara aktarabilmektedir. Ses kartları bilgisayardaki sesleri dışarı aktardıkları için hem çıkış, dışarıdaki sesleri de bilgisayara aktardıkları için giriş aygıtıdırlar. Ses kartlarının üzerinde bir de ayrıca joystik girişi de bulunmaktadır.
Veri sıkıştırma özelliği: Sesin kalitesi ne kadar yükselirse yapılan bir kaydın sabit diskte kaplayacağı alan o denli fazla olacaktır. Örneğin 44.1 KHz’de bir dakikalık kayıt işlemi sabit diskinizde yaklaşık 11Mbyte yer tutar. Bu nedenle ses kartlarında verinin sıkıştırılması sağlanır. Veri 2:1, 4:1 gibi oranlarda sıkıştırılır.
DSP: Digital signal processor (DSP) ses kayıtlarında sesteki gürültü ve paraziti filitreleme ve sıkıştırma işlemlerinin yükünü bilgisayarın üzerinden alır.